فلسفه برای کودکان در ایران
فلسفه برای کودکان، موضوع تازهای است که بیش از چهار دهه از طرح آن نمیگذرد، این موضوع، با نامهای گوناگونی همچون فلسفه برای کودکان، فلسفه با کودکان، فلسفه و کودک و ... شناخته شده است. درباره پیشینه این برنامه در ایران، برخی بر آنند که ابوریحان بیرونی، دانشمند مشهور ایرانی، اولین کسی است که با نگارش کتابالتفهیم (درباره آموزش مقدمات ریاضی و نجوم به کودکان) و تقدیم آن به کودکی خیالی به نام ریحانه، گام اول را در این عرصه برداشته است. شیوه نگارش التفهیم بدینگونه است که نخست ریحانه (کودک خیالی)، پرسشهای خود را مطرح میسازد و پس از آن، ابوریحان به پاسخ آنها میپردازد . متأسفانه بعد از ابوریحان کسی راه او را پینگرفت و بدین ترتیب این شیوه بدیع آموزشی او به فراموشی سپرده شد.
اما برنامه آموزش فلسفه به کودکان به صورت یک طرح هدفمند، نخستین بار در سال 1373ش توسط بنیاد حکمت اسلامی صدرا در کشور ما شناخته شد و در همان تاریخ، گروه فلسفه و کودک این بنیاد پایهگذاری گردید. ولی بعدها مؤسّسهها و دانشگاههای دیگری نیز به پژوهشهایی در این زمینه پرداختند.
ضرورت اجرای طرح آموزش فلسفه برای کودکان در ایران
بیشک رسیدن به قلههای بلند پیشرفت و دستیابی به اهداف بلند مدت کشور در زمینههای فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و ... با ترجمه و تقلید از آثار دیگران امکانپذیر نخواهد شد، بلکه باید با اعتماد به نفس و خلاقیت، به نوآوری در تمامی عرصههای علمی اعم از علوم تجربی و علوم انسانی دست زد. این امر، بدون فراهم آوردن بستر مناسبی برای آن در جامعه به طور کامل عملی نخواهد شد.
باید اقدامهایی بنیادین در این زمینه صورت گیرد؛ یعنی پرورش کودکانی با اعتماد به نفس بالا، خلاق، نقاد و دارای روحیه خود اصلاحگری برای فردای کشور.
بهترین سن برای ایجاد این ویژگیها در انسان دوران کودکی است و بیگمان کسی که از کودکی نقاد و نقدپذیر بار نیامده باشد، نمیتوان این روحیه را به هنگام بزرگسالی در وی پدید آورد.
نسل کنونی را نیز باید تا آنجا که ممکن است متحول ساخت، ولی تمرکز اصلی باید بر کودکان صورت گیرد؛ بدین جهت باید با آموزش فلسفه به کودکان، نسلی را برای فردا پرورش داد که افزون بر موفقیت در زندگی خود، همه ویژگیهای لازم را برای رساندن کشور به قلههای پیشرفت در علوم انسانی، تجربی و ... دارا باشند.